تعیین ظرفیت شبکه ریلی ایران با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی (GIS)

سیستم حمل‌ونقل ریلی از تعامل مجموعه‌ای از تجهیزات و عملیات تشکیل‌شده است که توانایی و ظرفیت یک سیستم ریلی در حمل‌ونقل بار و مسافر را تعیین می‌کند. بدین منظور محاسبه ظرفیت و تحلیل نحوه تغییرات کلیه عوامل مؤثر بر آن مهم و شناخت آن‌ها کمک شایانی در ارتقاء سطح بهره‌برداری شبکه ریلی دارد. روش‌های مختلفی برای محاسبه ظرفیت وجود دارد که با توجه به نوع شبکه و نحوه استفاده از آن می‌توان از آن‌ها بهره گرفت که در حال حاضر در کشور ایران، به دلیل اینکه شبکه ریلی دارای تنوع استفاده به‌صورت باری، مسافری و یا ترکیبی (باری و مسافری) است، از روش محاسبه ظرفیت راه‌آهن که به رابطه ظرفیت عملی مشهور است (رابطه Scott) استفاده می‌شود. در این زمینه، هدف تحقیق حاضر که برای اولین بار صورت می‌پذیرد، این است که برای محاسبه ظرفیت از توانمندی‌های سیستمهای اطلاعات مکانی بهره جسته و با طراحی و پیاده‌سازی یک سیستم اطلاعات مکانی تحت وب، وضعیت ظرفیتی عملیاتی شبکه ریلی را به صورتی نوین و با کارایی بیشتر نسبت به­روش‌های متداول تعیین نماید. بدین منظور محیطی GIS مبنا طراحی گردید که به پایگاه داده­های مختلف شرکت راه­آهن جمهوری اسلامی ایران ازجمله پایگاه سیر و حرکت متصل شده و ضمن مشاهده وضعیت فعلی ظرفیتی شبکه، راهکارهایی برای استفاده از ظرفیت خالی، بالا بردن ظرفیت شبکه و همچنین رفع گلوگاه­های ظرفیتی شبکه ریلی مطرح می­کند. استفاده از این شیوه، نه‌تنها باعث افزایش سرعت و دقت محاسبه ظرفیت شبکه شد، بلکه باعث بهبود تصمیم‌گیری مدیریتی جهت استفاده از ظرفیت خالی شبکه به‌منظور فروش این ظرفیت به شرکت‌های متقاضی و کسب درآمد برای شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران نیز گردید تا جایی که قبل از شروع هر فصل یا سال، می­توان قراردادهای مناسبی برای تقاضای صاحبان بار و مسافر در شبکه ریلی منعقد نمود.